بررسی و معرفی ارکان تصمیم گیرنده شرکت تعاونی
شر کت تعاونی
جهت بررسی ابعاد شرکت تعاونی در ابتدا می بایست به این نکته مهم اشاره نمود که این شرکت دارای تفاوت هایی بنیادی با سایر قالب های تجاری می باشد ،در واقع تعریف واژه شرکت تعاونی مبتنی بر اصول و قواعدی است که آن را در قالب تعاونی از سایر شرکت ها متمایز می نماید. در تعاونی ها شراکت گروهی از افراد را شاهد هستیم که با هدف سود و بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی خود را از طریق خود یاری فعالیت می نمایند.
برخلاف قوانین سایر شرکت ها، شرکت تعاونی تنها می تواند فی‌مابین اشخاص حقیقی تشکیل شود و اشخاص حقوقی نمی‌توانند به‌عنوان شریک وارد این شرکت شوند.
در بررسی دیگر خصوصیات شرکت تعاونی می بایست اشاره نمود در شرکت تعاونی سهامدار فقط می تواند یک رای داشته باشد اما در سایر شرکت های تجاری و غیر تعاونی سهامدار بر حسب مقدار و سهام و نوع ان ممکن است چندین رای داشته باشد بنابراین می توان چنین برداشت نمود که در این نوع شرکت کنترل و تصیم گیری با توجه به میزان سرمایه افراد و سهم آنها از شرکت نمی باشد و لذا هرگز کنترل کار و اعمال نظارت با تعداد سهام و میزان سرمایه‌ای که متعلق به شخص است، ارتباط ندارد.
در کل از این رویه چنین استنباط می شود که این نوع شرکت از افراد داوطلبی بعضا هم صنف که به منظور دستیابی به نیازهای اقتصادی و اجتماعی خود تلاش می نمایند تشکیل شده است و با اصول تعاونی و به صورت مستقل و به صورت دسته جمعی و به روش دموکراسی (چنانچه اشاره شد حتی میزان سرمایه در رای افراد بی اثر می باشد) اداره می گردد. انواع تعاونی ها می تواند با توجه به نیاز افراد و گستردگی این نیاز کوچک تر و یا گسترده تر فعالیت نماید و همکاری این افراد می تواند در جهت رفع انواع نیاز های خود می تواند در ابعاد تعاونی های محلی ، ناحیه ای ، ملی ، بین المللی در فداراسیون ها ، اتحادیه ها ، و دیگر فعالیت های دسته جمعی تعریف گردد.
ارکان تصمیم گیرنده شرکت تعاونی
به موجب قانون ماده 29 قانون بخش تعاونی اقتصاد ارکان تعاونی به سه مورد تقسیم می گردد که در پیشبرد فعالیت و اهداف شرکت های تعاونی در کنار یکدیگر قرار می گیرند تا به نحو مطلوب تصمیم گیری گردد .
ارکان تصمیم گیرنده در شرکت تعاونی عبارتند از:
1- مجمع عمومی 2- هیات مدیره 3- بازرس یا بازرسان
مجمع عمومی عادی
مجمع عمومی عادی حداقل سالی یک بار پس از پایان سال مالی جهت انجام وظایف قانونی خود با دعوت هیئت مدیره تشکیل گردیده و وظایفش به شرح زیر می باشد:
انتخاب هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان برای مدت ٢ سال رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره ترازنامه و حساب سود زیان سایر گزارشهای مالی هیئت مدیره تعیین خط مشی و برنامه تعاونی و تصویب بودجه جاری و سرمایه گذاری واعتبارات وامهای درخواستی و سایر عملیات مالی به پیشنهاد هیئت مدیره و …. (مواد ٣٣ و ٣٤ و ٣٧).
مجمع عمومی فوق العاده
مجمع عمومی فوق العاده بنا به تقاضای کتبی حداقل یک سوم اعضای تعاونی و یا اکثریت مطلق اعضا هیئت مدیره و یا بازرس و یا بازرسان با حضور حداقل دو سوم اعضا کل مجمع تشکیل می شود . در تعاونی های دارای بیش از پانصد نفر عضو در صورتی که بار اول مجمع با دو سوم اعضا تشکیل نشود بار دوم با نصف به علاوه یک رسمیت خواهد داشت .
در صورت عدم تشکیل مجمع عمومی فوق العاده توسط هیئت مدیره ظرف مدت حداکثر یک ماه وزارت تعاون اقدام به این کار می نماید. وظایف مجمع عمومی فوق العاده تغییر در مواداساسنامه (درحدود قانون) تصمیم گیری نسبت به عزل یا قبول استعفای هیئت مدیره و انحلال یا ادغام تعاونی خواهد بود
وظایف مجمع عمومی عادی
ماده 34 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی وظایف و اختیارات مجمع عمومی عادی را به شرح ذیل مقرر کرده است
1-انتخاب هیات مدیره و بازرس یا بازرسان
2-رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره ترازنامه و حساب سود و زیان و سایر گزارش های مالی هیات
3- مدیره پس از قرائت گزارش بازرس یا بازرسان
4- اتخاذ تصمیم نسبت به ذخایر و پرداخت سود و مازاد درآمد و تقسیم آن طبق اساسنامه
5- اتخاذ تصمیم نسبت به افزایش و یا کاهش سرمایه در حدود قوانین و مقررات
6- تصویب مقررات و دستورالعمل های داخلی تعاونی
7- سایر وظایفی که قوانین و مقررات بر عهده مجمع عمومی قرار می دهد
8- تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای درج آگهی های ثبت شرکت
9- اتخاذ تصمیم در مورد عضویت شرکت تعاونی در شرکت ها و اتحادیه ها و اتاق های تعاون و میزان سهام و یا حق عضویت سالانه پرداختی براساس موازین مقرر در این قانون
وظایف و اختیارات هیات مدیره
مطابق ماده 37 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی وظایف و اختیارات هیات مدیره به شرح ذیل می باشد
1- دعوت مجمع عمومی ( عادی – فوق العاده )
2- اجرای اساسنامه و تصمیمات مجمع عمومی و سایر مقررات مربوط
3- نصب و عزل و قبول استعفای مدیر عامل و نظارت بر عملیات وی و پیشنهاد میزان حقوق مدیر عامل به مجمع عمومی
4- قبول درخواست عضویت و اخذ تصمیم نسبت به انتقال سهم اعضاء به یکدیگر و دریافت استعفای هر یک از اعضاء هیات مدیره
5- نظارت بر مخارج جاری تعاونی و رسیدگی به حساب ها و ارائه به بازرس یا بازرسان و تسلیم به موقع گزارش مالی و ترازنامه تعاونی به مجمع عمومی
6- تهیه و تنظیم طرح ها و برنامه ها و بودجه و سایر پیشنهادات و ارائه آن به مجمع عمومی جهت اتخاذ تصمیم
7- تعیین نماینده از بین اعضای تعاونی برای حضور در جلسات مجامع عمومی شرکت ها و اتحادیه هایی که تعاونی در آن ها مشارکت دارد
8- تهیه و تنظیم دستورالعمل های داخلی تعاونی و اقدیم آن به مجمع عمومی برای تصویب
9- تعیین نماینده یا وکیل در دادگاهها و مراجع قانونی و سایر سازمان ها یا حق توکیل
10- تعیین و معرفی صاحبان امضای مجاز ( یک یا دو نفر از اعضاء هیات مدیره به اتفاق مدیر عامل ) برای قراردادها و اسناد تعهد آور تعاونی
وظایف بازرس یا بازرسان تعاونی
وظایف بازرس یا بازرسان شرکت های تعاونی به شرح ذیل می باشد
1-نظارت مستمر بر انطباق نحوه اداره امور تعاونی و عملیات و معاملات انجام شده با اساسنامه و قوانین و مقررات و دستورالعمل های مربوطه
2-رسیدگی به حساب ها ، دفاتر ، اسناد ، صورت های مالی از قبیل ترازنامه و حساب های عملکرد و سود و زیان ، بودجه پیشنهادی و گزارشات هیات مدیره به مجمع عمومی
3- رسیدگی به شکایات اعضاء و ارائه گزارش به مجمع عمومی و مراجع ذی ربط
4- تذکر کتبی تخلفات موجود در نحوه اداره امور تعاونی به هیات مدیره و مدیر عامل و تقاضای رفع نقص
